Page 49 - proje_kitapcik

BÖLÜM 3
Spor Yoluyla Sosyalleşme Süreci

Spor yoluyla sosyalleşme süreci spora katılım sonucu elde edilen faydalara işaret etmektedir. Günümüzde
pek çok çalışma ile spora katılım sağladığı faydalar kanıtlanmıştır. Beden eğitimciler ve spor bilimciler, spor
katılımın bireylere fizyolojik, psikolojik, eğitsel ve sosyal faydalar sağladığı konusunda hemfikirdir. Spora
aktif ya da pasif katılımın faydaları şunları içerebilir (Blinde ve diğ., 1993; Coakley, 2007; Shaffer ve Wittes,
2006; Woodruff ve Schallert, 2008).
1. Sporda eğitim ve kariyer fırsatları sunmak;
2. Rekabet veya toplum kurallarına uymak ve suç davranışlarını kısıtlamak (hile yapmak, şiddet uygulamak,
yasa dışı madde kullanmak, aşırı alkol kullanmak vb.);
3. Sosyal etkileşim, eğlence ve keyif sağlamak;
4. Güveni, motivasyonu, güçlenme duygusunu ve benlik saygısını artırmak;
5. Yaşam deneyimini genişletmek ve daha fazla arkadaş edinmek;
6. Sağlığı iyileştirmek ve öğrencilerin fazla enerjilerini kullanmak;
7. Başarısızlık ve zor durumla nasıl başa çıkılacağını bilmek
8. Yaşam becerilerini geliştirmek
9. Toplumsal değerleri, bütünlüğü ve karakter inşasını teşvik etmek;
Spora yönelik sosyalleşme süreci bireylerin spora katılma biçimlerini etkileyen faktörleri açıklamaya
çalışmaktadır. Sosyalleşme araştırmalarına rehberlik etmek için kullanılan ilk teorilerden biri, işlevselci bir
yaklaşım olan ve başkalarını gözlemlemenin ve modellemenin önemini vurgulayan Bandura'nın (1977)
sosyal öğrenme teorisidir. Sosyal öğrenme teorisi, spor katılımcılarının, gruplarda yer alan kişiler tarafından
kabul edilen bir üye olmayı nasıl öğrendiklerini açıklamak için kullanılmıştır. Bandura’ya (1977) göre "çoğu
insan, davranışı gözlem ve modelleme yoluyla öğrenir, başkalarını gözlemleyerek yeni davranışların nasıl
gerçekleştirildiği hakkında bir fikir edinir ve daha sonraki durumlarda bu kodlanmış bilgi ve eylem için bir
kılavuz görevi görür”. Böylece insanlar herhangi bir davranışta bulunmadan önce en azından yaklaşık
olarak ne yapacaklarını örneklerden öğrenebildikleri için gereksiz hatalardan kurtulur.
Sporun sosyalleştirilmesi alanında Kenyon ve McPherson (1973), sosyal öğrenme teorisine dayalı sosyal
sistemler yaklaşımını önermişlerdir. Sosyal sistemler yaklaşımı, sporda sosyalleşmeye katkıda bulunan,
birey için önemli diğer insanlar, sosyalleşme aracıları (ajanları) ve kişisel özellikler olmak üzere üç ana
unsur belirtmişlerdir (Kenyon ve McPherson, 1973). Birey için önemli diğer insanlar, bireyin tutum ve
davranışını etkileyen önemli kişilerdir. Sosyalleşme aracıları sosyalleştirici kurumlar veya kültürlerdir.
Kişisel nitelikler ise her bireyle ilgili kişisel özellikleri ifade etmektedir. Bu model, seçimi etkileyen önemli
kişilerin modellenmesi, kişinin uygun spor rollerini öğrenmesi ile yeteneklerinin ortaya çıkması ve
sosyalleşme davranışının görülmesi olarak üç aşamada sonuçlanmaktadır.

46