Page 57 - proje_kitapcik

BÖLÜM 1
Fiziksel Aktivite ve Bileşenleri

Spor, fiziksel aktivite ve egzersiz gibi kavramlar günümüzde maalesef birbirinin yerine kullanılmakta ve
gündelik hayatta kitleler yaptıkları fiziksel aktiviteyi spor olarak tanımlamaktadır. Spor, sporcular açısından
kazanmaya yönelik teknik ve fiziki bir çaba, seyirciler açısından ise yarışmaya dayalı estetik bir süreçtir
(Fişek, 2003). Spor genellikle bir tür rekabet içermekteyken, fiziksel aktivite ve egzersiz genellikle sağlığın
geliştirilmesi için yapılmaktadır. Planlanmış, yapılandırılmış ve tekrarlı olarak yapılan fiziksel uygunluğun bir
veya birden fazla bileşenini arttırmaya yönelik yapılan hareketler ise egzersiz olarak tanımlanmaktadır
(Powers ve Dodd, 2018).
Fiziksel aktivite, en basit tanımı ile enerjiyi harcamak için vücudun hareket etmesidir. Fiziksel aktivite günlük
yaşam içerisinde kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen, kalp ve solunum hızını
arttıran ve farklı şiddetlerde yorgunlukla sonuçlanan aktiviteler olarak tanımlanabilir (Türkiye Fiziksel
Aktivite Rehberi, TFAR 2014). Kısaca, günlük yaşamımızda bedensel olarak yaptığımız her şey fiziksel
aktivitedir. Gündelik yaşamımızda yataktan kalktığımız andan itibaren fiziksel aktivite sürecimiz
başlamaktadır. Ayağa kalkmak, yürümek, yüzümüzü yıkamak, kahvaltı yapmak, ev ve bahçe işleri ile
ilgilenmek ya da geçimimizi sağladığımız iş sürecinde harcadığımız enerjiye bağlı olarak fiziksel anlamda
aktif olduğumuzu söyleyebiliriz.
Ancak, tüm bu aktiviteler bilinçli ve planlı yapılmadığı zaman uzun vadede insan sağlığına olumlu etkileri
tartışılır. Fiziksel aktivitenin etkisi birkaç gün sürebileceği gibi bir yıla kadar devam edebilir. Bu duruma
fiziksel aktivite bileşenleri olarak adlandırılan fiziksel aktivitenin sıklığı, süresi ve yoğunluğu etki etmektedir.
Bu bileşenleri kısa şu şekilde açıklayabiliriz (Broadhurst, 2012).
a) Fiziksel aktivitenin sıklığı: Fiziksel aktivitenin sağlık açısından etkisinin görülebilmesi için sık ve düzenli
olması önemlidir. Aktivitenin sıklığı haftada en az üç kez olması gereklidir.
b) Fiziksel aktivitenin süresi: Aktivite süresi arttıkça etkileri de artar. Gün içerisinde periyotlara bölünerek
yapılacağı gibi en yaygın önerilerden birisi günde 30 dakikadır.
c) Fiziksel aktivitenin yoğunluğu: Bir fiziksel aktivitenin yoğunluğu ne kadar fazla olursa etkisi de fazla olur
ancak aşırı yoğunluk birtakım olumsuzluklara yol açabilir. Örneğin yaşlı bireylerde bu yoğunluk daha az
olmalıdır.

54