Page 10 - seminer_tr

ZİHİNSEL VE PSİKOLOJİK SAĞLIK İÇİN SPOR

DOÇ. DR. ATAHAN ALTINTAŞ
Başkent Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Fakültesi, Egzersiz ve
Spor Bilimleri Bölümü

Günümüzde egzersiz ve spor yapmanın psikolojik sağlık için önemi yadsınamaz bir gerçektir. Özellikle,
teknolojinin de gelişmesi ile birlikte ortaya çıkan hareketsiz yaşamın insan vücuduna hem fizyolojik hem de
psikolojik olumsuz etkileri tüm dünyada gözlemlenmektedir (Bouchard ve ark., 2007; Gilmour, 2007). Bu
olumsuz etkilerin bilinmesine rağmen egzersiz ya da spor katılımın sayısının azlığı da dikkat çekmektedir. Bu
bağlamda, insanların fiziksel aktiviteye katılımlarını etkileyen pek çok faktörden bahsetmek gerekmektedir.
Sosyo demografik (yaş, cinsiyet, sosyo ekonomik statü), biyolojik (genetik, beden ölçüleri), psikolojik
(kendine güven, motivasyon, tutum), davranışsal (diyet, sigara ve alkol tüketimi), sosyal (sosyal destek, aile
tutumu ve müdahalesi), çevresel (çevresel düzenlemeler, yürüyüş yolları), politik (eğitim sistemi, egzersiz
politikaları, sağlık yönetimi) gibi faktörler egzersiz ve spora katılımı etkileyebilmektedir.

Egzersiz veya spor yapmanın sosyal, sağlık ve kişisel faydalarına rağmen çoğu insan genellikle hareketsizlik
için başlıca neden olarak zaman yetersizliği, enerji azlığı ve motivasyon eksikliğini öne sürmektedirler.
Hareketsiz bir yaşamda rol oynayan bu üç faktör insanların kontrol edebilecekleri faktörler olarak karşımıza
çıkmaktadır. Örneğin yapılan çalışmalar, çoğunlukla bu sözde zaman yetersizliğinin gerçeklikten çok bir algı
olduğunu göstermektedir. Burada sorun tamamen önceliklerin ve zaman yönetiminin altında yatmaktadır.
Bu nedenle, yaşamında egzersiz veya sporu öncelikli olarak gören kişiler fiziksel olarak daha aktif ve
psikolojik olarak daha sağlıklı kişilerdir. Bir diğer egzersize katılmama nedeni ise enerji azlığıdır. Enerji azlığı
ya da başka bir deyişle yorgunluk dediğimiz kavram, genellikle fiziksel durumdan daha çok stresle ilişkili
psikolojik bir durum olarak görülmektedir. Tüm bu engellerin başında ise motivasyon eksikliği yer
almaktadır. Özellikle uzun bir süreçte fiziksel aktiviteyi sürdürmek için yeterli motivasyonun olmaması
enerji azlığı ile ilişkilidir. İnsanların bir egzersize ya da spora başlamalarında mutlaka yeterli motivasyona
sahip olmaları gerekmektedir (Weinberg ve Gould, 2015).

7