Page 8 - makale_tr

Yetişkin Bireylerin Serbest Zaman Engelleri, Sosyal Dahil Olma ve Yaşam
Tatmin Düzeylerinin İncelenmesi: Beş Farklı Avrupa Ülkesi Perspektifi

Giriş

Herhangi bir fizyolojik işlev için en alt düzey kabul edilen seviyelerden daha yüksek enerji harcaması ile
sonuçlanan bedensel hareketler olarak ifade edilen fiziksel aktiviteler bir çeşit serbest zaman aktivitesi
olarak ifade edilmektedir. Serbest zamanlarda düzenli olarak fiziksel aktiviteye katılımın fizyolojik,
psikolojik ve sosyal faydalarını literatürde sıklıkla ele alınan konular arasında yer almaktadır (Andrade ve
diğ., 2019; Zhao ve diğ., 2019). Buna karşın, fiziksel aktiviteye yetersiz katılımın ise başta kardiyovasküler
hastalıklar, obezite, kanser ve yaşamdan tatmin olmamak gibi bazı problemlerin yaşanmasında da etkin rol
oynadığı bilinmektedir (Huang ve diğ., 2021). Yapılan araştırmalara göre, rekreasyonel bir etkinlik olarak
fiziksel aktiviteye katılımın olumlu veya katılmamanın olumsuz etkileri bilinmesine rağmen başta Avrupa
ülkeleri olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde yaşayan bireylerin önerilen düzeyde günlük fiziksel
aktiviteye katılmadığı ifade edilebilir (Mayo ve diğ., 2019).
Literatürde yer alan çalışmalardan bireylerin serbest zaman aktivitelerine katılımlarını engelleyen veya
kısıtlayan “Hiyerarşik Serbest Zaman Engelleri Teorisi” kapsamında incelendiği anlaşılmaktadır. Bu teoriye
göre bireylerin günlük yaşamlarında başta fiziksel aktivite olmak diğer serbest zaman aktivitelerine
katılımlarını engelleyen etmenler kişisel, kişilerarası ve yapısal faktörler olmak üzere üç kategoride
değerlendirilmektedir (Godbey, Crawford & Shen, 2010). Moreno-Llamas, García-Mayor ve De la Cruz-
Sánchez (2020) tarafından 28 Avrupa Birliği ülkesinin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada bireylerin
serbest aktivitelerine katılımda engel oluşturan temel faktörlerin aktivitelerin pahalı olmaması ve
sakatlanmaktan korkmak olduğu bulunmuştur. Belirtilen bu engellerin ise daha çok düşük ve orta
düzeydeki sosyal sınıf gruplar için geçerli olduğu belirtilmiştir.

Serbest zaman aktivitelerine katılım engellerinin ortaya çıkardığı olumsuz durumlardan birisi de sosyal dahil
olma düzeyi ile ilişkilidir. Duhaime ve diğ. (2004) sosyal dahil olmayı bireyin çeşitli maddi, sosyal ve
duygusal ağlara erişim için uygun fırsatlara ve kaynaklara sahip olmasının bir ölçüsü olarak
tanımlanmaktadır. Sosyal dahil olmanın zihinsel sağlığı ve yaşam tatminini artırmada anahtar rol oynadığı
bilinen bir gerçektir (Wright & Stickley, 2013). Örneğin, Chen ve Liu (2020) tarafından yakında zamanda
yapılan çalışmanın sonuçları bizim çalışmamızın gerekçesi ile yakından ilişkilidir. Yapılan bu çalışmada
toplumun fiziksel aktiviteye katılımının artırılmasının sosyal dahil olmayı artırdığı ve sağlığı teşvik etmede
etken rol oynadığı sonucuna varılmıştır.

5